-
1 προσλαμπω
бросать свет, освещать Plat.ἡλίου προσλάμποντος Plut. — когда светит солнце;
ὑπὸ τοῦ ἡλίου προσλάμπεσθαι Plut. — освещаться солнцем -
2 επικαιω
атт. ἐπικάω (ᾱ)1) культ. возжигать(πῦρ HH.)
; сжигать на жертвеннике(θεῷ μηρία Hom., Hes. - in tmesi)
2) обжигать, опалять(ἀστραπέ ἐπέκαυσε Arst.)
οἱ τὰ σώματα ὑπὸ τοῦ ἡλίου ἐπικεκαυμένοι Plat. — загоревшие на солнце;τῷ χρώματι ἐπικεκαυμένος Polyb. — темнокожий, смуглый -
3 θερμαινω
(aor. ἐθέρμηνα и поздн. ἐθέρμᾱνα)1) греть, нагревать(θερμὰ λοετρά Hom.; φλογί τι Aesch.; χθόνα Eur.; θερμαίνεται ἥ γῆ ὑπὸ τοῦ ἡλίου Arst.)
θερμαίνεσθαι πρὸς τὸ φῶς NT. — греться у огня2) разогревать, раскалять(τὸν μοχλόν Hom.)
3) сушить, высушивать(θερμαινόμεναι αἱ ῥίζαι Xen.)
4) согревать, разгорячать(σπλάγχνα ποτῷ Eur.)
5) волновать, возбуждать(σπλάγχνα κότῳ Arph.; χαρᾷ καρδίαν Eur.; νοὸν φιλότητι Pind.)
θερμαίνεσθαι κεναῖσιν ἐλπίσιν Soph. — быть взволнованным пустыми надеждами -
4 καιω
реже κάω (ᾱ) (impf. ἔκαιον - атт. ἔκᾱον, fut. καύσω, aor. ἔκαυσα; pass.: fut. καυθήσομαι, aor. ἐκαύθην, aor. 2 ἐκάην, pf. κέκαυμαι, ppf. ἐκεκαύμην)1) (тж. κ. πυρί NT.) зажигать, жечь(πυρὰ πολλά Hom.; λύχνον NT.)
φλὸξ θεείου καιομένοιο Hom. — пламя горящей серы;καομένων τῶν λαμπάδων Arph. — (дым) от горящих лампад2) жечь, сжигать(δένδρεα, νεκρούς Hom.)
3) сжигать в жертву(μηρία Hom.; ὀστέα λευκά Hes.)
4) жечь, уничтожать огнемτέμνειν καὴ κ. или κ. καὴ πορθεῖν Xen. — уничтожать огнем и мечом
5) обжигатьἡ ἡμέρη καίει τοὺς ἀνθρώπους Her. — дневная жара обжигает людей;
ἐνίοτε καὴ κ. λέγεται καὴ θερμαίνειν τὸ ψυχρόν Arst. — иногда говорится, что холод обжигает и согревает6) мед. прижигать(τέμνειν καὴ κ. Plat.)
7) опалять, делать загорелым, pass. загорать(ὑπὸ τοῦ ἡλίου Arst.)
8) жечь как огнемτὰ ἐντὸς ἐκάετο Thuc. — (у больных) внутренности жгло как огнем;
κάομαι τέν καρδίαν Arph. — у меня сердце в огне, я горю (от негодования)9) растоплять, плавить(ἥ χαλκῖτις λίθος καίεται Arst.)
-
5 καταλαμπω
1) освещать (сверху), бросать светὧν ὅ ἥλιος καταλάμπει Plat. — (все то), что освещает солнце2) светить, сиять, блистать(ἐν μέσῳ κατέλαμπε κύκλος ἀελίοιο Eur.; ἥ σελήνη κατέλαμπεν εἰς θάλατταν Plut.)
ἡμέρα κατέλαμψε Plut. — день воссиял, т.е. рассвело -
6 οπταω
ион. ὀπτέω1) жарить(κρέα Hom., Xen., Plat.)
2) печь(πλακοῦντας Arph.: ἄρτους Xen.)
3) обжигать(χύτρα ὠπτημένη Plat.; ὅ ὀπτώμενος κέραμος Arst.)
4) жечь, выжигать, сушить(ἥ γῆ ὀπτᾶται ὑπὸ τοῦ ἡλίου Xen.)
5) перен. иссушать, томить, pass. сохнуть(ἐκ Ἀφροδίτης Theocr.)
-
7 ηλιος
эп. преимущ. ἠέλιος, дор. ἀέλιος и ἅλιος (ᾱ) ὅ1) солнцеἡλίου κύκλος Trag., Arst. — солнечный диск;
ἡλίου θάλπη Aesch., θάλπος Eur. и καύματα Soph. — солнечный зной;ἠέλιος ἀνόρουσε Hom. — солнце взошло;ἅμ΄ ἠελίῳ ἀνιόντι Diod. — с восходом солнца;ἐς ἠέλιον καταδύντα Hom. — до захода солнца;δύσετο ἠέλιος Hom. — солнце зашло;ἀφ΄ ἡλίου ἀνιόντος μέχρι δυομένου Aeschin. — от восхода солнца до (его) заката;ὑπὸ ἡλίου ἑωρᾶσθαι Thuc. — быть освещенным солнцем;μικρὸν πρὸ δύντος ἡλίου Xen. — незадолго до захода солнца;περὴ ἡλίου ἔκλειψιν Xen. — во время солнечного затмения;ὁρᾶν φάος ἠελίοιο Hom. — видеть солнечный свет, т.е. быть в живых, жить;ὑπ΄ ἠελίῳ Hom., ὑφ΄ ἡλίῳ Eur., ὑπὸ ἡλίου Thuc., ὑπὸ τὸν ἥλιον Dem. — под солнцем, т.е. на земле, на свете;οὐκέτ΄ εἶναι ὑφ΄ ἁλίῳ Eur. — не быть больше в живых2) место восхода солнца, востокπρὸς ἠῶ τ΄ ἠέλιόν τε Hom., πρὸς ἠῶ τε καὴ ἡλίου ἀνατολάς или πρὸς ἠῶ τε καὴ ἥλιον ἀνατέλλοντα Her. — к востоку, на восток;
οἱ ἀπὸ ἡλίου ἀνατολέων Αἰθίοπες Her. — восточные эфиопы3) дневной путь солнца, т.е. деньφῶς ἓν ἡλίου Eur. — свет одного дня, т.е. всего лишь один день;
ἁλίῳ ἀμφ΄ ἑνί Pind. — в течение одного лишь дня;ἡλίους δέκα Luc. — десять дней4) солнечная жара, знойὁ ἥ. πολύς Luc. — сильная жара;
οἱ ἥλιοι καὴ τὸ πνῖγος ἐλύπει Thuc. — зной и духота мучили (пленников)5) солнечный свет(ἐκ τοῦ ἡλίου εἰς τὸ σκότος ἰέναι Arst.; ἐν ἡλίῳ κατακεῖσθαι Plut.)
6) светлое настроение, ясность(τῆς ψυχῆς Plut.)
-
8 ήλιος
ο1) прям., перен. солнце;τεχνητός ήλιος — горное солнце;
ανατολή (δύση) τού ηλίου восход (закат) солнца;η εκλειψη (τού) ηλίου затмение солнца;ο ήλιος της αλήθειας — солнце правды;
βγαίνω (ζεσταίνομαι) στον -о выходить (греться) на солнце;με μαύρισε ο ήλιος — я загорел;
τό δωμάτιο μου το βλέπει ( — или τό χτυπάει) ο ήλιος όλη την ημέρα — в моей комнате весь день солнце;
2) подсолнух;3) красавец, красавица;§ μή μού πιάνεις τον ήλιο — не заслоняй мне солнце;
η χώρα τού 'Ανατέλλοντος Ηλίου страна восходящего солнца (о Японии);με τον ήλιο — когда светит солнце, после восхода, до заката;
υπό τον -ον в этом мире, на этом свете;δεν έχω θέσιν υπό τον ήλιος ον — или δεν έχω στον ήλιο μοίρα — быть обездоленным; — не иметь места под солнцем;
άϊ στον ήλιο — или πίσω από τον ήλιο! — или κατά -ου κώλο! κ — дьяволу!, к чёрту!;
θα πάω εκεί πού ψήνει ο ήλιος το ψωμί — я уеду на
край света, я готов уехать к чёрту на рога;ήλιος με δόντια — холодное, не согревающее солнце;
άναψε του το λύχνο να δει τον ήλιο — посл, глаза как плошки, а Не видят ни крошки
-
9 επαιρω
и эп.-ион.-поэт. ἐπ-αείρω (fut. ἐπᾰρῶ, aor. ἐπῆρα, aor. pass. ἐπήρθην - part. ἐπαρθείς)1) поднимать(κεφαλήν Hom.; βλέφαρα Soph.; ὀφρύν Plut.; med. λόγχην Eur.; χεῖρα Arst.; ἱστούς Polyb.; ἱστίον Plut.)
ἔπαιρε σαυτόν Arph. — встань;ἐ. τέν φωνήν Dem. — возвышать голос;ἐπαρθέντος τοῦ ἡλίου Arst. — когда солнце высоко;στάσιν γλώσσης ἐπάρασθαι Soph. — вступить в пререкания;θρασεῖς λόγους ἐπάρασθαί τινι Dem. — выступить против кого-л. с дерзкими речами;ἐ. πόλεμόν τινι Plut. — начинать войну против кого-л.2) превозносить, возвеличивать, прославлять(τὸν πατρῷον οἶκον Xen.; τινὰ πέρα τοῦ καιροῦ Dem.)
3) (подняв) взваливать, класть(ἀμαξάων, sc. τινά Hom.)
4) (sc. ἑαυτόν) (при)подниматься Her.5) побуждать, поощрять(τινὰ ποιεῖν τι Isocr., Aeschin. и εἴς τι Eur.)
τίς σ΄ ἐπῆρε δαιμόνων ; Soph. — какое божество подвигло тебя (на это)?;ἐ. ψυχήν τινι Eur. — придавать духу кому-л., поддерживать бодрость в ком-л.6) возбуждать, pass. быть возбуждаемым, подстрекаемым, движимым(ὑπὸ μισθοῦ Thuc. и μισθῷ Aeschin.; ἐλπίδι τινί Lys.)
ἥ Ἑλλὰς πᾶσα τῇ ὁρμῇ ἐπῆρται Thuc. — вся Эллада была в напряженном ожидании7) внушать гордость, pass. гордиться, кичиться(τινί Her., πρός τι Thuc., ὑπό τινος Lys., ἐπί τινι Xen. и ἔκ τινος Polyb.)
ἐπηρμένος Thuc. — надменный, высокомерный -
10 πλεονεκτεω
(fut. πλεονεκτήσω и πλεονεκτήσομαι)1) требовать многого, жадничать, предъявлять непомерные требованияοὐκ ἐπαύετο πλεονεκτέων Her. — (Фемистокл) не переставал требовать огромных средств
2) получать или иметь большую долюτῶν ὠφελίμων π. Thuc. — присваивать себе большую часть выгод;
ἐν θέρει τοῦ ἡλίου π. Xen. — летом чаще (чем другие) переносить солнечный жар3) обладать преимуществом, превосходитьπ. τινος περί или κατά τι Plat., π. τινί τινος Plat., Dem. — превосходить кого-л. в чем-л.;
π. ἀπὸ τῶν μέ καθηκόντων Polyb. — получать преимущество нечестными способами;π. τῶν τεθέντων λόγων Plat. — ставить себя выше установленных законов4) обладать большим влиянием, иметь больший вес(παρά τινι Xen.)
οἱ π. βουλόμενοι Xen. — стремящиеся к большему (политическому) влиянию5) обижать, притеснять(μηδένα Men.; οὐδένα NT.)
; pass. быть притесняемым(ὑπό τινος Xen.)
π. χιλίαις δραχμαῖς Dem. — быть обсчитанным на тысячу драхм -
11 βαρυς
βᾰρεῖα, βαρύ1) тяжелый, тяжеловесный Her., Plat., Arst., Plut.2) тяжеловооруженный(δύναμις Plut.)
τὸ βαρύτατον τοῦ στρατεύματος Xen., τὰ βαρέα τῶν ὅπλων Polyb. и τὰ ἐν βάρεσιν ὅπλοις Diod. — тяжеловооруженные войска3) отяжелевший, ослабевший(σὺν и ἐν γήρᾳ, νόσῳ Soph.; ὑπὸ τῆς μέθης Plut.)
πολλοῖσι β. ἐνιαυτοῖς Theocr. — удрученный старостью;β. ἐκ τοῖν σκελοῖν Luc. — с трудом передвигающий ноги4) сильный, мощный, грозный(χείρ Hom.; δύναμις Polyb. - ср. 1; πόλις Diod.)
5) тяжелый, тяжкий, тягостный, тж. жестокий(ὀδύναι Hom.; πένθος, νόσος Pind.; τύχαι Aesch.; μῆνις Soph.; πόλεμος Dem.)
6) невыносимый, несносный(τοῖς συνοῦσι Plat.; ἡλίου θάλπος Anth.; φρόνημα Plut.)
7) трудный, затруднительный(τινι Soph.)
8) опасный(χωρίον Xen.)
9) разгневанный, гневный(βαρὺν θυμὸν ἔχειν Theocr.)
10) тяжелый или резкий(ὀδμή Her. и ὀσμή Arst.)
11) низкий, глубокий, глухо звучащий(φθόγγος Hom.; χορδή Plat.)
; но тж. сильный, мощный(φωνή Arst.; βρύχημα λέοντος Anth.)
12) угрюмый, мрачный(βαρύτερος τὸ ἦθος ὤν Plut.)
13) степенный, серьезный, важный(σεμνὸς ἢ β. Arst.)
14) суровый, строгий(εὔθυνος Aesch.)
15) грам. тяжелыйβ. συλλαβή Plat. — слог, произносимый с понижением тона (accentus gravis) -
12 εξαλλασσω
атт. ἐξαλλάττω (aor. ἐξήλλαξα - Pind. ἐξάλλαξα, pf. ἐξήλλαχα)1) (с)менять, переменять(ἐσθῆτα Eur.)
2) изменять(τινὰ κοσμήσεσιν Plut.)
κακοῖσιν ὅστις μηδὲν ἐξαλλάσσεται Soph. — в невзгодах которого нет никаких перемен, т.е. кто постоянно несчастен3) обменивать4) перемещать, делать необычным(τὸ εἰωθός Arst.) ἐξηλλαγμένον ὄνομα Arst. необычное слово
5) отклоняться, отличаться(τοῦ πρέποντος Arst.; τινὸς διά τινος Polyb.)
ἥ ἐξαλλάσσουσα χάρις Eur. — особая прелесть;ἐ. τῆς ἀρχαίας μορφῆς Arst. — измениться внешностью;ὑπὸ μίαν περίοδον ἡλίου εἶναι ἢ μικρὸν ἐ. Arst. — длиться одни сутки или около того6) отворачивать7) перемещать, двигать взад и вперед(κερκίδα ἱστοῖς Eur.)
8) поворачиватьἐ. δρόμον Xen. — менять направление;
ποίαν ἐξαλλάξω ; Eur. — куда мне идти?9) покидать, оставлять(πατρῴων οἴκων ἕδρας Eur.)
10) смягчать
См. также в других словарях:
καταλάμπω — (AM καταλάμπω) εκπέμπω λαμπρό φως, λαμποκοπώ («ἐν μέσῳ κατέλαμπε σάκει φαέθων κύκλος ἀελίοιο» στη μέση τής ασπίδας λαμποκοπούσε ο φωτεινός κύκλος τού ήλιου, Ευρ.) μσν. αρχ. 1. λάμπω πάνω σε κάποιον ή κάτι, φωτίζω κάποιον ή κάτι με λαμπρό φως (α.… … Dictionary of Greek
εξάγω — (AM ἐξάγω) [άνω] 1. βγάζω έξω ή οδηγώ κάποιον μακριά από έναν τόπο («μάχης ἐξήγαγε θοῡρον Ἄρκα», Ομ. Ιλ.) 2. απαλλάσσω από κάποιο κακό («ἐκ χειρὸς τοῡ πονηροῡ ἐξαγαγόντα ἡμᾱς») 3. (για προϊόντα, εμπορεύματα κ.λπ.) μεταφέρω εμπορεύματα από τον… … Dictionary of Greek
παραυγάζω — ΜΑ υπό την επίδραση τού φωτός εμφανίζω την εικόνα ενός πράγματος, απεικάζω, παριστάνω («τριήρους σχῆμα παραυγάζειν», Ευστ.) αρχ. 1. παθ. παραυγάζομαι φωτίζομαι από τα πλάγια, λάμπω («παραυγάζεται ὑπὸ τοῡ ἡλίου», Στράβ.) 2. μέσ. είμαι φωτεινός,… … Dictionary of Greek
οπτώ — (I) ὀπτώ, οἱ, αἱ, τὰ (Α) (ηλειακός τ.) βλ. οκτώ. (II) (Α ὀπτῶ, άω) (σχετικά με έδεσμα) ψήνω στη φωτιά χωρίς τη χρήση νερού, λαδιού ή βουτύρου («ὀπτῶ τὰ κρέα», Αριστοφ.) αρχ. 1. (σχετικά με ψάρια και αβγά) τηγανίζω 2. ψήνω φρυγανιά με τυρί 3. ψήνω … Dictionary of Greek
προσαποδύομαι — Α γδύνομαι ακόμη πιο πολύ («θαλπόμενος [ὑπὸ τοῡ ἡλίου] εἶτα καυματιζόμενος καὶ τὸν χιτῶνα τῷ ἱματίῳ προσαπεδύσατο», Πλούτ.). [ΕΤΥΜΟΛ. < προσ * + ἀποδύομαι «γδύνομαι, αποβάλλω από πάνω μου»] … Dictionary of Greek
κίνα — Επίσημη ονομασία: Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας Έκταση: 9.596.960 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.284.303.705 κάτ. (2002) Πρωτεύουσα: Πεκίνο ή Μπεϊτζίνγκ (6.619.000 κάτ. το 2003)Κράτος της ανατολικής Ασίας. Συνορεύει στα Β με τη Μογγολία και τη Ρωσία, στα ΒΑ… … Dictionary of Greek
Ιαπωνία — Επίσημη ονομασία: Αυτοκρατορία της Ιαπωνίας Έκταση: 377.835 τ. χλμ. Πληθυσμός: 126.771.662 (2001) Πρωτεύουσα: Τόκιο (8.130.408 κάτ. το 2000)Νησιωτικό κράτος της ανατολικής Ασίας, χωρίς σύνορα στην ξηρά με άλλη χώρα. Βρέχεται στα Β από την… … Dictionary of Greek
Μεξικό — Κράτος του νότιου τμήματος της Βόρειας Αμερικής. Συνορεύει στα Β με τις ΗΠΑ και στα Ν με την Μπελίζ και τη Γουατεμάλα. Βρέχεται στα Δ από τον Ειρηνικό ωκεανό και στα Α από τον κόλπο του Μεξικού.O ποταμός Pίο Γκράντε αντιπροσωπεύει ένα μεγάλο… … Dictionary of Greek
Γαλλία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Γαλλίας Έκταση: 547.030 τ.χλμ Πληθυσμός: 58.518.148 κάτ. (2000) Πρωτεύουσα: Παρίσι (2.125.246 κάτ. το 2000)Κράτος της δυτικής Ευρώπης. Συνορεύει στα ΝΑ με την Ισπανία και την Ανδόρα, στα Β με το Βέλγιο και το… … Dictionary of Greek
Ινδία — Επίσημη ονομασία: Δημοκρατία της Ινδίας Έκταση: 3.287.590 τ. χλμ. Πληθυσμός: 1.029.991.145 (2001) Πρωτεύουσα: Νέο Δελχί (12.791.458 κάτ. το 2001)Κράτος της νότιας Ασίας. Συνορεύει Α με το Μπαγκλαντές και τη Μυανμάρ (Βιρμανία), Β με την Κίνα και… … Dictionary of Greek
Αίγυπτος — I Κράτος της βορειοανατολικής Αφρικής και (σε μικρό μέρος) της δυτικής Ασίας.Συνορεύει στα Δ με τη Λιβύη, στα Ν με το Σουδάν και στα ΒΑ με το Ισραήλ, ενώ βρέχεται στα Β από τη Μεσόγειο θάλασσα και στα Α από την Ερυθρά θάλασσα.Η Α. (αλ… … Dictionary of Greek